Beperkte Gezondheidsvaardigheden en Laaggeletterdheid

Wat zijn Gezondheidsvaardigheden?

Gezondheidsvaardigheden zijn de vaardigheden van mensen om informatie over gezondheid te verkrijgen, te begrijpen, te beoordelen en te gebruiken bij het nemen van gezondheidsgerelateerde beslissingen. Er zijn drie typen van vaardigheden:

1. Functioneel (basisvaardigheden): zoals lezen en schrijven, rekenen, zoeken op internet
2. Interactief of communicatief: zoals begrijpend lezen, abstract denken, hoofd- van bijzaken scheiden, reflecteren
3. Kritisch: zoals toepassen van informatie, ordenen, vooruitdenken, prioriteiten stellen

Het niveau van gezondheidsvaardigheden kan deels afhangen van het opleidingsniveau, maar ook hoger opgeleiden kunnen moeite hebben met medische informatie. Volgens een berekening van onderzoeksinstituut Nivel heeft in totaal zo’n 36,4 procent van de volwassenen in Nederland beperkte gezondheidsvaardigheden. 

Informatie over beperkte gezondheidsvaardigheden:

• Pharos, expertisecentrum gezondheidsverschillen – website van Pharos
• Factsheet Laaggeletterdheid en beperkte gezondheidsvaardigheden
• Factsheet Goed geneesmiddelen gebruik onder laaggeletterden
• Alliantie Gezondheidsvaardigheden
• Diversiteit in Diabetes – website

Basisvaardigheden en gezondheid

De mate waarin iemand kan lezen, schrijven en rekenen bepalen voor een groot deel de gezondheidsvaardigheden. Laaggeletterden hebben namelijk moeite met alle drie de typen vaardigheden zoals hierboven genoemd. Communiceren over gezondheid en adviezen goed toepassen, is voor deze groep lastig. Hieronder vindt u meer informatie en diverse tools die u in kunt zetten in uw praktijk. 

Informatie over basisvaardigheden:

• informatie en feiten van Stichting Lezen & Schrijven
• Laaggeletterdheid herkennen
• ‘Taal maakt gezonder’ – E-learning
• Laaggeletterdheid in de praktijk – de huisarts (2:56 min) – film

Tools voor uw praktijk

• Handreiking van Vilans om aan de slag te gaan met lage gezondheidsvaardigheden
• Werkplan Laaggeletterdheid in de huisartsenpraktijk – van de landelijke achterstandsfondsen
• Praktijkfolder voor laaggeletterden en Uitleg praktijkfolder voor laaggeletterden
• Checklist voor uw praktijk – om na te gaan of uw praktijk is ingesteld op laaggeletterden
• Toolkit Laaggeletterdheid (LHV)
• Iconen – voor uitleg over het gebruik van medicijnen
• Maak uw praktijkwebsite geschikt voor laaggeletterden – werkplan opgesteld door Huisartsenpraktijk Damzicht
• Wachtkamerfilmpje dat de drempel voor uw patiënt kan verlagen om u te vertellen dat hij of zij laaggeletterd is. (Getest binnen de doelgroep)
• Website met uitleg over naar de huisarts gaan, gezond leven en de zorgverzekering – voor mensen met een verstandelijke beperking en zeer lage gezondheidsvaardigheden

Pilot Damzicht en ZEL

Van 2015 tot 2017 heeft bij Huisartsenpraktijk Damzicht een pilot gedraaid op het gebied van beperkte gezondheidsvaardigheden. Hier leest u alles over de pilot en de resultaten. 

Hulp nodig? 

Heeft u vragen over of behoefte aan hulp om in uw praktijk aan de slag te gaan met beperkte basis-/gezondheidsvaardigheden? Neem dan contact op met Sandra van Det, tel. 0174 – 615 063 of Antoinet Smallegange, tel. 0174 – 210 440.